Facebook link
Jesteś tutaj:
Powrót

Kościół świętych Pustelników Andrzeja Świerada i Benedykta Tropie

Kościół świętych Pustelników Andrzeja Świerada i Benedykta Tropie

Niewielki kościół o białych ścianach stojący na wzniesieniu nad brzegiem jeziora.

Tropie 6, 33-316 Tropie Region turystyczny: Pogórza

tel. +48 184494180
tel. +48 184403076
tel. +48 605623291
To jedna z najstarszych świątyń w Małopolsce górująca nad Jeziorem Czchowskim. Romański kościół świętych Pustelników Świerada i Benedykta zbudowano z piaskowca na przełomie XI i XII wieku. Ufundował go Kazimierz Odnowiciel, a konsekrował najprawdopodobniej święty Stanisław Męczennik.

Na wyniosłej skale nad Jeziorem Czchowskim, stoi niewielki, orientowany, romański kościół. Według tradycji świątynia powstała w miejscu pustelni eremity, benedyktyńskiego mnicha, świętego Świerada, żyjącego na przełomie X i XI wieku. Ufundował go około 1045 roku Kazimierz Odnowiciel z księciem węgierskim Belą, a poświęcił około 1073 roku święty Stanisław Męczennik. Wcześniej stał tu wczesnoromański lub przedromański, znacznie mniejszy kościół. Nie do końca wiadomo, czy z kościoła Kazimierza Odnowiciela zachowały się tylko fundamenty pod murami obecnego, czy jest to dziś istniejący kościół zmieniony w XIV i XVII wieku. Po tatarskich najazdach i zniszczeniach w XIII wieku świątynię przebudowano. W 1535 roku był to kościół świętego Geralda, w latach 1556–1603 zbór kalwiński, a w XVII wieku zbór braci polskich, którzy wyremontowali go i rozbudowali w 1634 roku.

Kościół pierwotnie był jednonawowy z prosto zamkniętym prezbiterium. Z pierwotnej budowli zachowały się mury prezbiterium i resztki ścian nawy. W XIII wieku dobudowano zakrystię, dziś służącą za schowek, w XVI wieku nadbudowano mury prezbiterium i dostawiono kaplicę Matki Bożej, w której później umieszczono zakrystię. W XVII wieku dobudowano kruchtę i tak zwany klasztorek oraz przedłużono nawę ku zachodowi. Fasada kościoła jest prosta, dwukondygnacyjna, z łukowym portalem wejściowym. Dach kryty jest blachą i zwieńczony wieżyczką-sygnaturką. Z XI–XIII wieku pochodzą trzy częściowo zamurowane romańskie okna, a w lapidarium fragmenty obudowy okiennej z romańskimi wspornikami. Pod kościołem znajduje się kaplica-kostnica, dawniej gotycka z XIV–XV wieku.

We wnętrzu widać polichromowany strop z XVII wieku, kopię malowidła Giorgia Vasariego z Florencji, przemalowany w XIX wieku. W prezbiterium zachowały się romańskie malowidła z XII wieku oraz malowane krzyże romański i gotycki. Romańska jest arkada łuku tęczowego wsparta na gzymsie, portal w wejściu do kaplicy Miłosierdzia Bożego i wnęka ścienna z tabernakulum z relikwiarzem świętego Świerada. Gotyckie elementy to: zacheuszek upamiętniający poświęcenie kościoła, ostrołukowe odrzwia bocznego z XIV wieku, okna w nawie, rzeźba Chrystusa i obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem z malarskiej szkoły sądeckiej z XV wieku. Do nowej zakrystii prowadzą renesansowe odrzwia z około XVI wieku. Barokowy z XVII wieku jest konfesjonał w kaplicy Miłosierdzia Bożego, obraz Matki Bożej i mensa dawnego ołtarza. Rokoko z XVIII wiek reprezentuje: płaskorzeźba Madonny z Dzieciątkiem, dwa ołtarze boczne, obudowa chrzcielnicy, duży krzyż i nagrobne epitafium z białego marmuru. Nad wejściem znajduje się chór muzyczny. W kościele przechowywane są relikwiarze: świętej Matki Teresy z Kalkuty, świętego Świerada i Krzyża Świętego.

W muzeum parafialnym można zobaczyć: barokowe patenę i kielich z XVII wieku, krzyże z XVII i XVIII wieku, barokowe i rokokowe ornaty z XVII i XVIII wieku, rokokowy feretron procesyjny z XVIII wieku, drewniane tabernakulum, naczynia i sprzęty liturgiczne, archiwalia z XVI–XX wieku, starodruki i rękopisy, księgi metrykalną i obrzędową z XVII wieku, bibliotekę z XVIII–XIX wieku.

Na placu kościelnym rozpoczyna się kamienny różaniec polskich świętych wykuty w 1998 roku przez miejscowego kamieniarza, na pamiątkę tysiąclecia życia świętego Świerada w pustelni, z opisami życia piętnastu polskich świętych na metalowych krzyżach. Murowaną, wolnostojącą dzwonnicę wzniesiono w XIX wieku w formie potrójnej arkady, w której wisi dzwon świętego Świerada. Dąb świętego Świerada to zabezpieczona pozostałość pnia legendarnego dębu, siedziby Pustelnika. Źródło wody żywej wypływa spod skały, na której stoi kościół, i zasila kran przy dzwonnicy. Gotycką kaplicę cmentarną świętego Stanisława biskupa i męczennika zbudowano w XIV–XV wieku. Przy ołtarzu pod żaglem odbywają się uroczystości kościelne lub występy. Skała świętego Benedykta, zwieńczona jego rzeźbą, to szczyt nad Dunajcem, z której od XI wieku brano budulec na kościół. W XIX wieku zbudowano lub przebudowano: plebanię, dom pielgrzyma, stodołę i wozownię. Dziś dawny dom pielgrzyma przeznaczony jest na duszpasterstwo parafialne.


Powiązane treści